เริมเกิดจากอะไร รู้เท่าทัน ป้องกัน รักษาอย่างตรงจุด

ถึงแม้ว่า “เริม (Herpes Simplex)” จะเป็นโรคติดต่อที่ไม่ร้ายแรง แต่หากเป็นแล้วไม่รักษา อาจส่งผลแทรกซ้อนที่รุนแรงต่อร่างกายของเราได้ ชวนมาทำความเข้าใจ ว่าโรคเริมเกิดจากอะไร และมีปัจจัยใดที่ทำให้เกิดโรค เพื่อให้รู้เท่าทันและรับมือได้อย่างถูกวิธี 

รู้จักโรคเริม

เริม เกิดจากการได้รับเชื้อไวรัสเฮอร์ปีซิมเพลกซ์ (Herpes Simplex Virus) คือไวรัสที่สามารถแพร่กระจายได้ด้วยการสัมผัสโดยตรง ซึ่งแบ่งออกเป็นสองชนิดหลัก ๆ ได้แก่

• HSV-1 มักพบในบริเวณริมฝีปากหรือช่องปาก ทำให้เกิดแผลพุพอง ซึ่งสามารถแพร่กระจายไปยังอวัยวะเพศได้ หากมีการสัมผัสเชื้อผ่านการมีเพศสัมพันธ์ทางปาก 
• HSV-2 เป็นชนิดที่มักทำให้เกิดเริมที่อวัยวะเพศ ซึ่งติดต่อผ่านการมีเพศสัมพันธ์

อย่างไรก็ดี การสังเกตจากตุ่มเริม อาจไม่สามารถระบุได้ทันทีว่ามีสาเหตุมาจากเชื้อไวรัสชนิดใด เนื่องมาจาก HSV-1 บางครั้งสามารถพบได้บริเวณผิวหนังหรือเยื่อเมือกส่วนอื่นด้วย ส่วนเชื้อไวรัส HSV-2 แม้ว่าส่วนมากจะพบได้ที่บริเวณอวัยวะเพศ แต่ก็สามารถติดต่อผ่านการสัมผัสไปยังบริเวณอื่น ๆ ได้ 

ดังนั้น การมีตุ่มเริมที่ริมฝีปากอาจจะไม่ได้แปลว่าติดเชื้อเริม HSV-1 และการมีตุ่มเริมที่อวัยวะเพศอาจไม่ได้หมายความว่าติดเชื้อเริม HSV-2 เช่นกัน 

ปัจจัยที่ทำให้เกิดโรคเริม

เริมที่ปากเกิดจากอะไร และมีปัจจัยใดที่เพิ่มความเสี่ยงในการติดโรคบ้าง ปัจจัยเหล่านี้คือสิ่งที่ควรเฝ้าระวังและหลีกเลี่ยง 

• สัมผัสกับเชื้อไวรัสโดยตรง ผ่านทางตุ่มพองหรือแผลของผู้ที่ติดเชื้อ รวมไปถึงการจูบ และการมีเพศสัมพันธ์กับผู้ที่มีเชื้อ 
• รับเชื้อไวรัสผ่านการใช้สิ่งของร่วมกับผู้ป่วย เช่น แก้วน้ำ ผ้าเช็ดตัว หรืออุปกรณ์ที่ใช้ในชีวิตประจำวันต่าง ๆ 
• ร่างกายอ่อนแอ จนส่งผลให้ระบบภูมิคุ้มกันทำงานได้อย่างไม่เต็มประสิทธิภาพ ไวรัสที่แฝงอยู่จึงกลับมาแสดงอาการอีกครั้ง 

อาการของโรคเริม

เมื่อได้รับเชื้อไวรัสที่ทำให้เกิดโรคเริมเข้าสู่ร่างกาย จะมีอาการดังนี้ 

• ในระยะแรกจะมีอาการไข้ หรือป่วยคล้ายหวัด ปวดศีรษะ เมื่อยตามเนื้อตัว และอ่อนเพลีย
• หลังจากนั้นจะเริ่มมีตุ่มพองเล็ก ๆ หรือแผลน้ำใส ๆ เกิดขึ้นบริเวณที่ติดเชื้อ ซึ่งอาจแตกออกและกลายเป็นแผลเปิด ร่วมกับอาการปวด แสบร้อน คัน หรือรู้สึกไม่สบายในบริเวณที่เกิดตุ่ม

ภาวะแทรกซ้อนของโรคเริม

โรคเริม (Herpes Simplex) แม้ว่าโดยทั่วไปไม่ถือว่าเป็นโรคร้ายแรง แต่หากไม่ได้รับการรักษาอย่างเหมาะสมก็อาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนที่ก่อให้เกิดอันตรายได้ ดังนี้

• การแพร่กระจายเข้าสู่ดวงตา 

หากเชื้อเริมแพร่เข้าสู่ดวงตา อาจนำไปสู่การติดเชื้อที่ตา ซึ่งในบางกรณีสามารถทำให้เกิด โรคเริมที่กระจกตา (Herpetic Keratitis) ทำให้เสี่ยงที่จะสูญเสียการมองเห็นได้ หากไม่รักษาอย่างทันท่วงที

• การติดเชื้อที่สมอง

ในกรณีที่รุนแรงมาก โรคเริมอาจทำให้เกิด สมองอักเสบจากไวรัสเริม (Herpes Encephalitis) ซึ่งเป็นภาวะอักเสบของเนื้อสมองที่อาจนำไปสู่ความเสียหายถาวรหรือเสียชีวิต หากไม่ได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน

• การแพร่เชื้อจากมารดาสู่ทารก 

หากมารดาติดเชื้อเริมระหว่างตั้งครรภ์ มีโอกาสที่เชื้อจะถูกส่งต่อไปยังทารกในขณะคลอด ซึ่งอาจก่อให้เกิด โรคเริมในทารกแรกเกิด (Neonatal Herpes) ซึ่งเป็นภาวะรุนแรงที่อาจส่งผลให้เกิดการติดเชื้อในสมอง ตับ หรืออวัยวะอื่น ๆ ซึ่งเป็นอันตรายถึงชีวิตได้

การตรวจวินิจฉัยโรคเริม

ถ้าหากสงสัยว่าตนเองติดเชื้อเริม เนื่องจากมีการสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วย ควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัย โดยวิธีที่ได้รับความนิยม คือ PCR Test (Polymerase Chain Reaction) เป็นการตรวจหาเชื้อไวรัสในร่างกาย ด้วยการวิเคราะห์ดีเอ็นเอของเชื้อ ซึ่งจะให้ผลลัพธ์ที่ค่อนข้างแม่นยำและใช้เวลาน้อย ทั้งยังสามารถระบุชนิดของเชื้อเริมได้อีกด้วย